Koliko je zdravstveni sistem reagovao na zdravstvene potrebe starijih osoba sa i bez demencije tokom pandemije COVID-19?
Atina, Grčka (20. mart 2023.) – Nacionalni i Kapodistrijanski univerzitet u Atini (NKUA), uz podršku partnera na projektu SI4CARE, objavio je prvi članak o projektu u časopisu MDPI Geriatrics Journal. Na osnovu naših otkrića, nacije u oblasti Adriona naišle su na značajne poteškoće u ispunjavanju jedinstvenih zahteva starijih ljudi sa kognitivnim oštećenjem i njihovih staratelja usred pandemije COVID-19. Ovo se može pripisati ograničenom pristupu zdravstvenim ustanovama.
Nedavna zdravstvena kriza koju je nametnula pandemija COVID-19 značajno je uticala i na živote ljudi, kao i na kapacitet zdravstvenih radnika da pružaju svoje usluge. Jedan od velikih izazova tokom pandemije bila je ograničena dostupnost zdravstvenim ustanovama, posebno za stariju populaciju. Zaista, stariji ljudi su bili jedna od najugroženijih grupa stanovništva zbog većih zdravstvenih rizika sa kojima su se suočili tokom COVID-19 i dodatnih faktora koji su možda povećali njihove poteškoće u pristupu zdravstvenim uslugama. Na primer, stariji ljudi su pod većim rizikom od kognitivnog opadanja i demencije, jer je starost obično jedan od ključnih faktora za razvoj mentalnih poremećaja. Cilj ove studije bio je da se istraži kako je zdravstveni sistem u jadransko-jonskim zemljama/regionima reagovao s obzirom na potrebe starijih osoba sa ili bez kognitivnih oštećenja tokom pandemije COVID-19, prema mišljenjima starijih ljudi i zdravstvenih radnika.
Ključni nalazi studije su naglasili da su i akteri u zdravstvu i starija populacija tvrdili da su zdravstvene potrebe starijih ljudi i njihovih staratelja dramatično porasle u svim zemljama, posebno u Italiji (Kalabrija), Hrvatskoj i BiH.
Osnovni zaklјučak ovih rezultata je da su se zemlјe iz regiona Adrion suočile sa značajnim izazovima da se prilagode posebnim potrebama starijih osoba sa kognitivnim oštećenjem i njihovih staratelјa tokom pandemije COVID-19, verovatno zbog mogućnosti pristupa zdravstvenim ustanovama. Ovi rezultati naglašavaju potrebu za razvojem alternativnih načina pružanja medicinske pomoći i nadzora kada lična nega nije moguća.
Podaci su prikuplјeni putem e-upitnika u vezi sa adekvatnošću zdravstvenog sistema i anonimno su administrirani starijim pojedincima i zainteresovanim stranama u sledećim zemlјama: Slovenija, Italija (regija Kalabrija), Hrvatska, Bosna i Hercegovina, Grčka, Crna Gora i Srbija. Sveukupno, 722 starije osobe i 267 zainteresovanih strana u zdravstvu su učestvovale u studiji. Tačnije, učesnici su podelјeni u dve cilјne grupe: (a) pružaoci zdravstvenih usluga, lјudi koji pružaju zdravstvene usluge pacijentima i održavaju zdravstvene informacije o njima, proistekle iz različitih pozicija u zdravstvenim uslugama za starije osobe, na primer: nevladine organizacije (NVO), gerijatrijska društva, medicinska društva, univerziteti, regulatorni organi, stručnjaci za društvene inovatore, centri za negu starijih lјudi i pružaoci zdravstvenih usluga i (b) opšte starije osobe starije od 65 godina.
Prema nedavnom preglednom radu Angelopouloua i ostalih, telemedicina može značajno pobolјšati sve aspekte kvaliteta nege starijih lјudi, a posebno pacijenata sa demencijom. Telemedicina je dragoceno sredstvo za procenu praćenja zdravlјa starijih osoba, kao i za procenu neurodegenerativnih poremećaja i povezanih demencija: može da obezbedi pristup specijalizovanoj nezi i tačnu dijagnozu, smanjenje vremena čekanja i nepotrebnog prevoza, personalizovanu negu, odgovarajuću tretman, integrisana briga, efikasnost i pravičnost prevazilaženjem geografskih barijera i kulturnih razlika.
Prvo neurološko odeljenje Medicinskog fakulteta Nacionalnog i Kapodistrijanskog univerziteta u Atini u bolnici Eginition, u pokušaju da se pozabavi ograničenim pristupom pacijenata sa neurodegenerativnim poremećajima specijalizovanoj zdravstvenoj zaštiti, posebno u udaljenim područjima, aktivno se angažovalo u razvoju 1. Ambulanta se sprovodi isključivo onlajn za pacijente sa kognitivnim i pokretnim smetnjama. Ova klinika je poslužila kao pilot akcija uz podršku projekta SI4CARE i osvojila je prvu nagradu na takmičenju „Digital Governance Awards 2022“. Štaviše, osim medicinske procene, još jedan cilj SI4CARE pilot akcije Nacionalnog i Kapodistrijanskog univerziteta u Atini bio je unapređenje aktivnog starenja kroz implementaciju onlajn programa fizičke aktivnosti za demenciju koje je sprovela Laboratorija za fiziologiju Medicinskog fakulteta. . Ovaj pilot je osvojio treću nagradu na „Healthcare Business Awards 2022“.
Predvođen Univerzitetom u Ljubljani, projekat SI4CARE (Social Innovation forI ntegrated Health CARE of ADRION Region) počeo je u decembru 2020. godine i završava se u maju 2023. godine, a uključuje 10 partnera iz Slovenije, Italije, Hrvatske, Bosne i Hercegovine, Srbije i Grčke. Podržan je od strane Interreg ADRION programa i sufinansiran je od strane ERDF i IPA II fonda u ukupnom iznosu od 2,3 miliona eura.
More information & contacts:
SI4CARE website: Social Innovation for integrated health CARE of ageing population in ADRION Region – SI4CARE (adrioninterreg.eu)
SI4CARE social media:
- LinkedIn – SI4CARE Social Innovations | LinkedIn
- YouTube – SI4CARE ADRION INTERREG – YouTube
Vlado Dimovski – SI4CARE project leader: vlado.dimovski@ef.uni-lj.si
Darja Semrov – SI4CARE project manager: darja.semrov@fgg.uni-lj.si
Simon Colnar – SI4CARE communication manager: simon.colnar@ef.uni-lj.si
Sokratis G. Papageorgiou – Assos. Professor of Neurology & Neuropsychology, 1st Neurology Department, Medical School, SI4CARE project leader for NKUA: sokpapa@med.uoa.gr
